Concept Map/ Mind Map
เนื้อหา
Concept map หรือผังมโนทัศน์ คือแผนภูมิที่มีการเชื่อมโยง แสดงความเกี่ยวข้องของมโนทัศน์ต่างๆ ใช้ในการจัดระเบียบและนำเสนอข้อมูลที่มีความซับซ้อนอย่างมีระบบ โดยแสดงให้เห็นความสัมพันธ์ระหว่างมโนทัศน์หลักและมโนทัศน์ย่อย ซึ่งช่วยให้นักเรียนสามารถทำความเข้าใจและเห็นภาพรวมของข้อมูลหรือแนวคิดได้อย่างชัดเจน
Concept map มักถูกใช้ในกระบวนการเรียนรู้เพื่อช่วยนักเรียนสร้างความเชื่อมโยงระหว่างข้อมูลที่ได้เรียนรู้ ช่วยในการจัดระเบียบความคิด และเพิ่มความสามารถในการวิเคราะห์และสังเคราะห์ข้อมูล นอกจากนี้ยังเป็นเครื่องมือที่ช่วยในการจดจำและทบทวนข้อมูลได้ดี
ความแตกต่างของแผนผังประเภทต่างๆ สามารถศึกษาเพิ่มเติมได้จาก Eppler.pdf
Mind map หรือแผนผังความคิด คือเครื่องมือจัดระเบียบข้อมูลที่มีลักษณะเป็นแผนภูมิที่แสดงแนวคิดหลักอยู่ตรงกลางและแตกแขนงออกไปเป็นแนวคิดย่อยๆ ซึ่งใช้ในการระดมสมองและจัดระเบียบความคิดอย่างสร้างสรรค์ Mind map เน้นการใช้ภาพ สี และสัญลักษณ์ในการเชื่อมโยงข้อมูล ทำให้การจดจำและการเข้าใจข้อมูลง่ายขึ้น
ความแตกต่างระหว่าง Concept Map และ Mind Map
- Concept Map มีลักษณะเป็นแผนภูมิที่แสดงความสัมพันธ์ระหว่างมโนทัศน์ต่างๆ อย่างเป็นระบบ โดยมักจะมีลักษณะเป็นโครงสร้างเครือข่าย (Network Structure) และเน้นการเชื่อมโยงข้อมูลอย่างชัดเจนและละเอียด
- Mind Map มีลักษณะเป็นแผนภูมิที่แสดงความคิดหลักอยู่ตรงกลางและแตกแขนงออกไปเป็นความคิดย่อยๆ มีลักษณะเป็นแผนภูมิรัศมี (Radial Structure) และเน้นการใช้ภาพ สี และสัญลักษณ์ในการเชื่อมโยงข้อมูล
ทั้ง Concept Map และ Mind Map เป็นเครื่องมือที่มีประโยชน์ในการจัดระเบียบข้อมูลและเสริมสร้างความคิดสร้างสรรค์ในการเรียนรู้ สามารถเลือกใช้ตามความเหมาะสมของลักษณะข้อมูลและวัตถุประสงค์การเรียนรู้
แหล่งเรียนรู้
น้ำฝน คูเจริญไพศาล. (2560). ผลการเรียนรู้เรื่องเคมีพอลิเมอร์ของนิสิตปริญญาตรีชั้นปีที่ 1 ที่ได้รับการจัดการเรียนรู้โดยใช้บทเรียนสำเร็จรูปร่วมกับการเขียนผังมโนทัศน์. วารสาร Silpakorn University e-Journal (Social Sciences, Humanities, and Arts), 37(3), https://doi.org/10.14456/sujthai.2017.26
วนินทร สุภาพ. (2561). ผังมโนทัศน์: เครื่องมือสำคัญสำหรับการจัดการศึกษาคณิตศาสตร์ ในศตวรรษที่ 21. วารสารวิชาการเครือข่ายบัณฑิตศึกษามหาวิทยาลัยราชภัฏภาคเหนือ. 8(14), https://so02.tci-thaijo.org/index.php/JGNRU/article/view/119334
สมรัก ครองยุทธ และคณะ. (2565). ผลของการจัดการเรียนการสอนโดยใช้แผนภาพมโนทัศน์ต่อการคิดอย่างมีวิจารณาณของนักศึกษาพยาบาล. วารสารพยาบาลตำรวจ. 14(2), https://he01.tci-thaijo.org/index.php/policenurse/article/view/255562
Murat DEBBAG, Baris CUKURBASI, and Mustafa FIDAN. (2021). Use of Digital Mind Maps in Technology Education: A Pilot Study with Pre-Service Science Teachers. Informatics in Education. 20(1), https://doi.org/10.15388/infedu.2021.03
Stokhof, H., de Vries, B., Bastiaens, T. et al. Using Mind Maps to Make Student Questioning Effective: Learning Outcomes of a Principle-Based Scenario for Teacher Guidance. Res Sci Educ 50, 203–225 (2020). https://doi.org/10.1007/s11165-017-9686-3